O Vappu

Vappu - jedno z najbardziej szalonych fińskich świąt zbliża się wielkimi krokami. Vappu to fiński karnawał - huczny, radosny i kolorowy. Balony, serpentyny, konfetti, kostiumy, peruki - wszystko dozwolone. To jedyny dzień w roku kiedy, zazwyczaj stonowani i spokojni Finowie mają odwagę tak zaszaleć. Dlatego też, szczególnie ci nieco młodsi niecierpliwie odliczają dni do Vappu.

Esplanadi w czasie Vappu, zdjęcie Iltalehti

Co to jest Vappu?
Vappu jest połączeniem wielu tradycji i zwyczajów - jest tu święto pogańskie, jest też jedna święta kościoła katolickiego, jest ruch robotniczy, święto mieszczańskie, święto studentów i święto wiosny - wszystko w jednym.

Od Walburgi do Vappu.

Nazwa Vappu to fińska wersja imienia Walburga, pochodzi od świętej Walburgi mniszki żyjącej w Niemczech w VIII wieku, której święto obchodzono 1. maja.

Finowie nie lubią litery 'B' i jeżeli tylko mogą zamieniają ją na 'P', litera 'G' też jest dla Finów zbyt 'twarda' zatem - Walburga-Valburg(Valborg)-Valpuri-Vappu!


Noc Walpurgi, to święto pogańskie, obchodzone w nocy z 30.04 na 01.05 (to noc złych duchów i sabat czarownic). Wywodzi się ono z krajów germańskich, a do Finlandii dotarło przez Szwecję. W zamierzchłych już czasach, głównym symbolem tego święta były tańce i palenie wielkich ognisk w celu odstraszenia wszelkich złych mocy. Obecnie w Finlandii zwyczaj palenia ognisk ogranicza się jedynie do szwedzkojęzycznych terenów, ale nawet tam jest bardzo rzadki.


1 Maja to także Święto Pracy, stąd marsze i demonstracje na ulicach Helsinek. Początkowo brały w nich udział głównie partie lewicowe i komunistyczne, obecnie właściwie wszystkie partie wykorzystują ten dzień do agitacji politycznej.

Vappu obecnie uważane jest za święto miejskie głównie za sprawą studentów. Już od XVIII wieku studenci Akademii w Turku świętowali Vappu. Nawet po przeniesieniu uniwersytetu do Helsinek (po wielkim pożarze Turku) i mimo zakazu cara Mikołaja I, studenci dalej spotykali się  aby świętować wiosnę. Miejscem spotkań najczęściej był obecny park Kaisaniemi.


Symbolem Vappu są białe czapki z czarnym daszkiem noszone właściwie przez wszystkich. Ylioppilaslakki to czapki, które otrzymuje się po zdaniu fińskiego egzaminu dojrzałości. Obecnie studentów bardzo łatwo rozpoznać również po charakterystycznych, bardzo kolorowych kombinezonach, każdy wydział, a czasami nawet kierunek ma swój kolor. Teraz bardzo mi się podobają, ale z niewyjaśnionych dotąd powodów, nigdy takiego nie miałam w czasie moich studiów w Finlandii. Nawet nie myślałam o tym, żeby taki kupić.

Uroczystości związane z Vappu zaczynają się od założenia takiej właśnie studenckiej czapki na głowę posągu fontanny Havis Amanda, od tego momentu na ulicach Helsinek (ale nie tylko) zaczyna się istne szaleństwo. Tańce, śpiewy w parkach i na ulicach trwają przez całą noc i często kończą się dopiero następnego dnia. Kulminacyjnym momentem jest wielki piknik na tysiące osób w parku Kaivopuisto. W czasie Vappu sklepy Alko zanotowują nawet potrójny wzrost sprzedaży głównie win musujących.

Uroczyste założenie czapki, Wikipedia 

Havis Amanda w czasie Vappu, zdjęcie HS

Świętowanie, jak zawsze, związane jest z jedzeniem i piciem. Trzeba mieć bowiem siłę i dobry humor aby hulać i swawolić.
Tradycyjnie na Vappu przygotowuje się sałatkę ziemniaczaną, tippaleipä, pączki, a wszystko popija się napojem sima oraz hektolitrami wina musującego.

Hyvää Vappua!